بررسی اثرمکمل آبیاری برخاک و کاهش مصرف آب در سه گونهَ مرتعی atriplex canescens,haloxylon aphyllun, nitraria schoberi ( مطالعه موردی مراتع بیابانی سرخس)

چکیده تنش کمبود آب در گیاهان، یکی از مسائل عمده در کاهش عملکرد در کشاورزی به خصوص در مناطق گرمسیری، نیمه خشک وخشک جهان می باشد. آزمایش فاکتوریل براساس طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح آبیاری شامل: سطح آبیاری شاهد(بدون افزودن مکمل و بدون کاهش آبیاری)، سطح آبیاری صفر در صد (افزودن مکمل و عدم کاهش آبیاری)، سطح آبیاری 20 درصد (افزودن مکمل و کاهش یک مرحله آبیاری) و سطح آبیاری 40 درصد (افزودن مکمل و کاهش دومرحله آبیاری) بر روی سه گونه آتریپلکس کانسنس، سیاه تاغ و قره داغ با دوازده تیمار در مراتع بیابانی شهرستان سرخس انجام گرفت. صفات مورد مطالعه شامل: طول اندام هوایی، طول ریشه و قطر بزرگترین تاج پوشش بود. در دو گونه آتریپلکس و تاغ بیشترین افزایش طول اندام هوایی مربوط به تیمار صفر درصد بود و با افزایش تنش خشکی مقدار افزایش طول اندام هوایی کمتر شد. گونه قره داغ بیشترین افزایش طول اندام هوایی در سطح آبیاری شاهد داشت. بیشترین مقدار افزایش طول ریشه در گونه های آتریپلکس و قره داغ در تیمار شاهد و در گونه تاغ در سطح آبیاری صفر در صد مشاهده گردید. در گونه های آتریپلکس و قره داغ با کاهش آب (تنش خشکی) از افزایش طول ریشه کاسته شد. بیشترین مقدار افزایش قطر بزرگترین تاج پوشش در دو گونه آتریپکس و تاغ مربوط به سطح آبیاری صفر در صد و در گونه قره داغ مربوط به تیمار 40 در صد بود. با توجه به این نتایج در گونه قره داغ تنش خشکی بر قطر بزرگترین تاج پوشش اثر نداشت ولی در دو گونه دیگر با افزایش تنش خشکی از مقدار افزایش قطر بزرگترین تاج پوشش کاسته شد. همچنین در این تحقیق اثر مکمل و گونه ها بر خاک منطقه نیز بررسی شد و صفاتی از خاک شامل: اسیدیته، شوری خاک و مقدار پتاسیم مورد ارزیابی قرار گرفت. مکمل آبیار بر اسیدیته خاک اثر چندانی نداشت. فقط در سطح آبیاری صفردرصد و در گونه آتریپلکس اسیدیته خاک به سمت قلیایی تغییر کرد و در سایر سطوح آبیاری و گونه-ها اسیدیته خاک تقریباً خنثی بود. در تیمارهایی که مکمل به آب آبیاری اضافه شده بود به جز سطح آبیاری صفر درصد و فقط در دوگونه تاغ و قره داغ مابقی نمونه ها ec متعادلی (ec<8) داشت. در سطوح آبیاری 20 و 40 درصد حتی با افزایش مکمل به آب مقدار ec خاک نسبت به سطح آبیاری شاهد کمتر بود. مقدار پتاسیم در گل اشباع خاک منطقه مورد آزمایش تقریباً در تمام نمونه ها متناسب و یکسان و کمتر از ppm100 بود. در سطح آبیاری صفر درصد و فقط در دوگونه تاغ و قره داغ مقدار پتاسیم به بیشتر از ppm100 رسید. در سطوح آبیاری 20 و 40 درصد مقدار پتاسیم نسبت به تیمار شاهد کمتر بود.